Szkarlatyna – objawy i leczenie
Z tego artykułu dowiesz się:
Szkarlatyna (płonica) to choroba zakaźna wieku dziecięcego, którą wywołują paciorkowce grupy A. Charakteryzują ją osutkowe zmiany na skórze i błonach śluzowych. Sprawdźcie, co należy wiedzieć o tego rodzaju infekcji.
Szkarlatyna – co to jest za choroba?
Szkarlatyna to jedna z najczęstszych chorób zakaźnych dzieci. Ostatnia jej epidemia w Polsce miała miejsce w 1995 r., a w latach 2004-2010 odnotowano powolny wzrost zapadalności na tę chorobę. Najczęściej dotyka ona przedszkolaków. Niemowlęta chorują bardzo rzadko.
Szczyt zachorowalności obserwuje się zimą. Okres wylęgania choroby jest krótki, wynosi 2-5 dni. Zachorować można trzy razy (są trzy typy toksyny bakteryjnej).
→ Dowiedz się więcej: Kiedy rodzicom rodzicom przysługuje opieka nad chorym dzieckiem?
Szkarlatyna – objawy
Typowa szkarlatyna u dzieci rozpoczyna się gwałtownym pogorszeniem samopoczucia. Pojawiają się dreszcze, wymioty, wysoka gorączka (nawet do 40˚C). Mogą wystąpić bóle brzucha i przejściowa biegunka.
W klasycznej postaci choroby pojawia się też charakterystyczna wysypka. Jest ona najdrobniejsza ze znanych (wielkości łebka szpilki), co pozwala odróżnić ją od bostonki czy gorączki trzydniowej, czerwona plamkowa lub plamkowo-grudkowa. Skóra jest szorstka, jak po ukłuciu drucianą szczotką.
Wysypka w szkarlatynie pojawia się krótko po objawach ogólnych, najczęściej w ciągu 12-36 h. Najpierw daje się ją zauważyć na tułowiu (w okolicy szyi i obojczyków) następnie rozchodzi się odśrodkowo. Co ważne, zmiany skórne nie pojawiają się na powierzchniach dłoniowych rąk i podeszwowych stóp. Bledną pod wpływem nacisku i mogą powodować świąd. Po ustąpieniu wysypki, skóra może się łuszczyć.
Szkarlatyna u dziecka objawia się też charakterystycznym rumieniem na twarzy, który nie występuje wokół ust (tzw. trójkąt Fiłatowa). W rozpoznaniu pomaga też wygląd jamy ustnej i gardła.
Na początku daje się zaobserwować biały nalot na języku, a kiedy znika, uwidaczniają się obrzęknięte brodawki, co nadaje językowi malinowy kolor. Na podniebieniu miękkim i łukach podniebiennych mogą być obecne żywoczerwone plamki.
Jeśli płonica przebiega z anginą, wówczas do objawów choroby dołącza silny ból gardła, któremu towarzyszy bolesne powiększenie węzłów chłonnych szyjnych przednich.
Jak leczy się szkarlatynę?
Objawy przeziębienia, takie jak kaszel, katar czy zapalenie spojówek, bardzo rzadko towarzyszą płonicy. Zdarza się jednak , że choroba ma nietypowy przebieg, a jej objawy nie są charakterystyczne. Najczęściej lekarz stawia diagnozę w oparciu o objawy, jednak gdy pojawiają się wątpliwości wskazane jest wykonanie mikrobiologicznego potwierdzania zakażenia paciorkowcami z grupy A (posiew wymazu z gardła).
Choroba wymaga podania antybiotyku, nawet jeśli ma lekki przebieg. Podaje się najczęściej penicylinę przez 10 dni, by zahamować wytwarzanie toksyn, zmniejszyć ryzyko powikłań oraz skrócić czasu trwania objawów choroby.
Płonica. O czym trzeba pamiętać?
- Zaraża się przez pierwsze 24h leczenia penicyliną. Dlatego by skrócić okres zakaźności, należy jak najszybciej rozpocząć antybiotykoterapię.
- Nie jest konieczna profilaktyczna antybiotykoterapia u innych domowników oraz kolegów z przedszkola czy szkoły.
- Nie ma szczepionki przeciwko szkarlatynie.
- Bardzo ważne jest przyjmowanie odpowiedniej ilości płynów, zwłaszcza w czasie gorączki.
- Jeśli płonicy towarzyszy angina, wówczas ból gardła może utrudniać jedzenie. Wskazane jest podawanie dziecku letnich zup, musów i przecierów.
- Na szkarlatynę można chorować wielokrotnie.
- Po wyleczeniu warto wykonać u dziecka badanie ogólne moczu, by sprawdzić, czy nie doszło do powikłania w postaci kłębuszkowego zapalenia nerek.
- Szkarlatyna u dorosłych zdarza się rzadko. Ma jednak gwałtowniejszy przebieg i wiąże się z wyższym ryzykiem powikłań.
