Melisa w ciąży: bezpieczeństwo, właściwości i zastosowanie

Z tego artykułu dowiesz się:
Melisa, znana również jako cytrynka, to zioło o wielu właściwościach zdrowotnych, cenione za swoje działanie uspokajające i przeciwzapalne. Często stosowana jest jako naturalny środek na bezsenność, stres i problemy trawienne. Ale czy kobiety w ciąży mogą bezpiecznie pić napary z melisy?
Czy melisa jest bezpieczna w ciąży?
Melisa to zioło znane ze swoich właściwości uspokajających i relaksujących. Często wykorzystywana jest jako naturalny środek na bezsenność, stres i problemy trawienne. Pomaga zmniejszyć poziom kortyzolu – hormonu stres (a wiadomo, że stres jest niewskazany w ciąży). Uważana jest za bezpieczne zioło dla kobiet w ciąży, jednak zawsze warto skonsultować się z lekarzem przed rozpoczęciem jej stosowania.
→ To ważne: Czego nie jeść w ciąży? Kompletny przewodnik dla przyszłych mam
Umiarkowane spożycie melisy – zalecenia dla przyszłych mam
Choć badania nie wykazały, aby melisa miała bezpośrednie działanie poronne lub szkodliwe dla płodu, ze względu na brak wystarczających danych dotyczących jej wpływu na przebieg ciąży, zaleca się ostrożność. Wysoka zawartość olejków eterycznych może potencjalnie podrażniać macicę.
Nie należy przekraczać zalecanej dziennej dawki, która wynosi ok. 3 filiżanek naparu. Nadmierne spożycie melisy może prowadzić do niepożądanych skutków ubocznych, m.in. nadmiernej senności, zawrotów głowy lub zaburzeń żołądkowych (nudności, wzdęcia).
Trzeba też pamiętać, że zbyt duże ilości tego ziela mogą działać rozkurczowo na macicę, dlatego zaleca się umiar w jej spożywaniu, zwłaszcza w ostatnim trymestrze ciąży.
Przeciwwskazania do stosowania melisy w ciąży
Choć melisa jest uważana za zioło bezpieczne, to brakuje długofalowych badań klinicznych dotyczących jej wpływu na przebieg ciąży i rozwój płodu. Wiadomo też, że roślina ma właściwości rozkurczowe, co może potencjalnie wywołać skurcze macicy.
Szczególną ostrożność muszą zachować kobiety, które mają skłonność do alergii (melisa, jak każda roślina, może uczulać). Roślina wpływa też na krzepliwość krwi, dlatego kobiety z zaburzeniami krzepnięcia powinny jej unikać.
Melisa a interakcje z lekami i inne ryzyka
Roślina może nasilać działanie niektórych leków, np. leków uspokajających, co może prowadzić do nadmiernej senności lub innych niepożądanych skutków ubocznych. W niektórych przypadkach może też osłabiać działanie innych leków.

Właściwości melisy i jej wpływ na organizm
Melisa lekarska, znana również jako cytrynowe ziele, to roślina wieloletnia o pięknych, sercowatych liściach. Pochodzi z regionu Morza Śródziemnego, ale obecnie uprawiana jest na całym świecie. Jej delikatne, białe kwiaty przyciągają pszczoły, dlatego ludowo nazywana jest również pszczelnikiem. Melisa dorasta do ok. metra wysokości i kwitnie od czerwca do września.
Surowcem leczniczym melisy są liście zbierane przed kwitnieniem. Zawierają one olejki eteryczne, które nadają roślinie charakterystyczny cytrynowy zapach, oraz wiele innych cennych substancji, m.in. flawonoidy, kwasy fenolowe i związki triterpenowe.
Działanie uspokajające i poprawa jakości snu
Melisa od wieków znana jest ze swoich właściwości uspokajających. Badania naukowe potwierdzają, że może pomóc w łagodzeniu napięcia nerwowego, bezsenności i zaburzeń nastroju. Szczególnie korzystne działanie wykazuje w przypadku osób starszych z demencją, u których zmniejsza pobudzenie i poprawia jakość życia. Co więcej, melisa może również łagodzić lęk i działać uspokajająco na układ nerwowy, co potwierdzono w badaniach na zwierzętach.
Badania wykazały, że regularne spożywanie ekstraktów z melisy może zmniejszyć uczucie niepokoju, poprawić jakość snu i złagodzić objawy kołatania serca. Melisa może być też pomocna w leczeniu zaburzeń koncentracji u dzieci oraz łagodzeniu objawów ADHD.
→ Sprawdź przepis na miodek melisowy.
Wsparcie układu pokarmowego – łagodzenie nudności i wzdęć
Często towarzyszące ciąży nudności i wzdęcia mogą być skutecznie łagodzone dzięki regularnemu spożywaniu naparu z melisy. Jej działanie rozkurczowe pomaga zmniejszyć napięcie mięśni gładkich przewodu pokarmowego, co przekłada się na ulgę w dolegliwościach trawiennych. Melisa ma też właściwości przeciwzapalne, co może przyczynić się do zmniejszenia stanu zapalnego w układzie pokarmowym, często towarzyszącego wzdęciom.
Melisa a bóle głowy i migreny
Bóle głowy, w tym migreny, są częstym problemem kobiet w ciąży. Hormonalne zmiany, stres i zmęczenie mogą nasilać te dolegliwości. Melisa, ze względu na swoje właściwości uspokajające i przeciwbólowe, może okazać się naszym naturalnym sprzymierzeńcem. Dlaczego? Pomaga rozluźnić napięte mięśnie, co może przynosić ulgę w przypadku napięciowych bólów głowy. Redukuje też stres i niepokój.
Pamiętaj też, by niezwłocznie skonsultować się z lekarzem, jeśli bóle głowy są bardzo silne i pojawiają się często lub jeśli towarzyszą im inne niepokojące objawy, np. zaburzenia widzenia, wymioty, sztywność karku.
Wpływ melisy na ciśnienie krwi i układ sercowo-naczyniowy
Zawarte w melisie olejki eteryczne, takie jak cytral i linalol, mają działanie rozkurczające na naczynia krwionośne. Oznacza to, że pomagają rozszerzyć naczynia, co prowadzi do obniżenia ciśnienia krwi. Z kolei antyoksydanty pomagają chronić komórki serca przed uszkodzeniami wywołanymi przez wolne rodniki.
Działanie przeciwzapalne i wspieranie odporności
Zawarte w melisie flawonoidy, m.in. luteolina i apigenina, wykazują silne działanie przeciwzapalne. Hamują działanie enzymów odpowiedzialnych za wytwarzanie substancji powodujących stan zapalny w organizmie.
Kwas rozmarynowy, obecny w melisie, również przyczynia się do zmniejszenia stanu zapalnego. Ma silne właściwości antyoksydacyjne, co oznacza, że neutralizuje szkodliwe wolne rodniki.
Roślina pobudza też aktywność limfocytów, czyli komórek układu odpornościowego, odpowiedzialnych za zwalczanie infekcji. Niektóre badania wskazują, że melisa może wykazywać działanie przeciwwirusowe. Regularne spożywanie naparu z melisy może pomóc w wzmocnieniu naturalnych mechanizmów obronnych organizmu.
Zastosowanie melisy w ciąży
Herbata z melisy może być dobrą alternatywą dla tradycyjnej herbaty.
→ To może Cię zainteresować: Kawa w ciąży: wszystko, co warto wiedzieć
Napar z melisy – jak przygotować i stosować?
Jeśli masz dostęp do świeżej melisy, możesz ją wykorzystać. Zbierz kilka liści i dokładnie je umyj. W przypadku wykorzystania suszu, kup ten najwyższej jakości (ekologiczny). Liście lub jedną łyżeczkę suszonych liści zalej szklanką wrzącej wody. Przykryj filiżankę i zaparzaj 10-15 min.
Napar możesz dosłodzić miodem lub dodać sok z cytryny, ale warto pić go bez dodatków, aby w pełni docenić jego smak i właściwości. Najlepiej pić go wieczorem, ok. 1 h przed snem, aby ułatwić zasypianie.
Aromaterapia z melisą – relaks i łagodzenie napięcia
Warto też wspomnieć o oleju eterycznym z melisy. Delikatny, cytrynowy zapach rośliny działa uspokajająco na układ nerwowy, pomaga złagodzić stres i napięcie, które często towarzyszą ciąży. Jak go stosować?
- Kilka kropel olejku eterycznego z melisy dodaj do miski z gorącą wodą.
- Możesz też dodać kilka kropel olejku do kąpieli.
- Olejek melisowy może być dodany do oleju bazowego (np. ze słodkich migdałów) i użyty do delikatnego masażu ciała.
- Relaksacji sprzyja też rozpylanie olejku eterycznego w pomieszczeniu przy pomocy dyfuzora.
Pamiętaj, by wybierać olejki wysokiej jakości, pochodzące z certyfikowanych upraw. Zawsze też rozcieńczaj olejek eteryczny w oleju bazowym przed zastosowaniem na skórę.
Melisa w pierwszym i drugim trymestrze ciąży
W pierwszym trymestrze ciąży, kiedy przyszłe mamy zmagają się z nudnościami, wymiotami i zmęczeniem, melisa może przynieść ulgę. Jej działanie przeciwskurczowe pomaga złagodzić dolegliwości trawienne, a właściwości uspokajające łagodzą stres i niepokój, które często towarzyszą w tym okresie.
W drugim trymestrze ciąży, kiedy ustępują najgorsze dolegliwości związane z porannymi mdłościami, melisa pomoże w relaksacji i ułatwić zasypianie. Może też zmniejszyć napięcie mięśni, co jest szczególnie ważne w przypadku bólów pleców i stawów.
Co jednak ważne, nie należy przesadzać z ilością spożywanej melisy.
Ostrożność w trzecim trymestrze
W ostatnim trymestrze ciąży należy zachować szczególną ostrożność przy stosowaniu melisy. Chociaż w pierwszych dwóch trymestrach może to być korzystne, np. przy łagodzeniu skurczów jelit, w trzecim trymestrze może hamować skurcze porodowe.
Regularne picie naparów z melisy w ostatnich tygodniach ciąży może opóźnić rozpoczęcie porodu lub osłabić skurcze porodowe.
Jeśli masz jakiekolwiek powikłania ciąży (nadciśnienie tętnicze, cukrzyca ciążowa lub wcześniejsze porody), przed zastosowaniem melisy skonsultuj się z lekarzem.
Składniki aktywne melisy i ich działanie
Olejki eteryczne – cytronelal i geraniol
Cytronelal i geraniol to dwa składniki wielu olejków eterycznych, w tym olejku z geranium i melisy. Oba związki charakteryzują się przyjemnym, cytrusowym zapachem i posiadają szereg właściwości, które czynią je cennymi w aromaterapii, kosmetyce i przemyśle spożywczym.
Cytronelal jest skutecznym środkiem odstraszającym komary, muchy i inne owady. Ma właściwości antybakteryjne i przeciwgrzybicze. W naturalny sposób poprawia koncentrację.
Z kolei geraniol to alkohol monoterpenowy, który nadaje olejkom eterycznym słodki, kwiatowy zapach. Jest szeroko stosowany w perfumerii i kosmetyce. Geraniol ma właściwości bakteriobójcze i przeciwgrzybicze. Pomaga łagodzić stany zapalne skóry i wspomaga jej regenerację.
→ Przeczytaj również: Co na przeziębienie u dziecka?
Flawonoidy – luteolina i kwercetyna
Flawonoidy to barwniki roślinne, które nadają roślinom charakterystyczne kolory. Oprócz funkcji barwiącej, mają one również silne właściwości antyoksydacyjne, przeciwzapalne i przeciwnowotworowe.
Luteolina hamuje procesy zapalne w organizmie. Zwalcza wolne rodniki, chroniąc komórki przed uszkodzeniem. Z kolei kwercetyna może obniżać ciśnienie krwi i zapobiegać miażdżycy.
Oba flawonoidy pomagają wzmocnić układ odpornościowy, chroniąc organizm przed infekcjami.
Kwasy fenolowe – kwas kawowy i rozmarynowy
Kwasy fenolowe to grupa związków organicznych o bardzo szerokim spektrum działania. Występują one obficie w roślinach, nadając im charakterystyczny gorzki smak i działanie przeciwutleniające. Dwa najbardziej znane przedstawiciele tej grupy to kwas kawowy i kwas rozmarynowy.
Pierwszy z nich neutralizuje szkodliwe wolne rodniki, chroniąc komórki przed uszkodzeniem. Hamuje też procesy zapalne w organizmie i ma korzystny wpływ na układ sercowo-naczyniowy. Z kolei kwas rozmarynowy, będący silniejszym przeciwutleniaczem niż kwas kawowy, hamuje wytwarzanie prostaglandyn, które są odpowiedzialne za procesy zapalne. Może też hamować wzrost niektórych bakterii i wirusów.
Jakie zioła są bezpieczne w ciąży?
Zioła mogą być doskonałym uzupełnieniem diety przyszłej mamy, ale ważne jest, aby wybierać je rozważnie.
Melisa a inne zioła – porównanie właściwości
Oto kilka ziół, które często zalecane są kobietom w ciąży:
- Znany ze swoich właściwości przeciwmdłościowych imbir może przynieść ulgę w przypadku porannych mdłości.
- Mięta pieprzowa pomaga łagodzić problemy trawienne (wzdęcia i niestrawność).
- Rumianek ma działanie przeciwzapalne i relaksujące.
Jakie napary można pić w ciąży? Rekomendacje dla przyszłych mam
Zawsze przed rozpoczęciem stosowania jakichkolwiek ziół, skonsultuj się z lekarzem prowadzącym ciążę. Wybieraj zioła pochodzące z pewnych źródeł, najlepiej certyfikowane. Przestrzegaj też zalecanych dawek. Zbyt duże ilości ziół mogą wywołać niepożądane skutki uboczne.