Doula a położna – czym się różnią i jak mogą się uzupełniać?
Z tego artykułu dowiesz się:
Poród to jedno z najbardziej intensywnych doświadczeń w życiu. W tym czasie wiele kobiet szuka nie tylko opieki medycznej, ale też poczucia bezpieczeństwa, spokoju i bycia wysłuchaną. Kim jest doula, czym różni się od położnej i dlaczego ich role mogą się wzajemnie uzupełniać?
Nie masz czasu na czytanie? Sprawdź najważniejsze informacje o douli
- Kim jest doula? To osoba wspierająca kobietę w ciąży, podczas porodu i w pierwszych tygodniach macierzyństwa.
- W czasie ciąży pomaga rodzicom przygotować się do porodu, omawia plan porodu, odpowiada na pytania i oswaja lęki związane z macierzyństwem.
- W trakcie porodu towarzyszy kobiecie emocjonalnie, dba o komfort psychiczny, wspiera oddechem, rozmową i dotykiem. Pomaga też radzić sobie ze stresem i bólem.
- W czasie połogu wspiera młodą matkę w opiece nad noworodkiem, karmieniu piersią i adaptacji do nowej roli. Wzmacnia jej pewność siebie i poczucie kompetencji.
- Różnice między doulą a położną: położna odpowiada za opiekę medyczną, doula za niemedyczne wsparcie emocjonalne.
- Gdzie znaleźć doulę? Przez Stowarzyszenie DOULA w Polsce, European Doula Network lub lokalne szkoły rodzenia.
- Koszt wsparcia, w zależności od pakietu, który może obejmować m.in. spotkania przedporodowe, obecność przy porodzie i gotowość porodową, to ok. 2500–3000 zł.
- Większość szpitali dopuszcza obecność douli przy porodzie, niekiedy jednak wymiennie z ojcem.
Kim jest doula?
Doula (wym. dula) to osoba, która towarzyszy kobiecie w ciąży, podczas porodu i w pierwszych tygodniach macierzyństwa. Skupia się przede wszystkim na jej emocjach, potrzebach i poczuciu bezpieczeństwa. Nie zastępuje personelu medycznego, lecz uzupełnia jego pracę. Oferuje kobiecie ciągłe wsparcie emocjonalne, informacyjne i praktyczne. Pomaga oswoić lęk przed nieznanym, wzmacnia zaufanie do własnego ciała i daje kobiecie poczucie, że w tym ważnym momencie nie jest sama.
Jest to najczęściej kobieta, która sama ma doświadczenie macierzyństwa, a więc ma nie tylko profesjonalne przeszkolenie z obszaru okołoporodowego, ale też własne przeżycia związane z kobiecością, ciążą i rodzicielstwem
– mówi dr n. o zdr. Dorota Fryc, położna, wykładowczyni akademicka i współautorka książki „Ważne! Ciąża” wydawnictwa Natuli. I dodaje:
Aby pracować w tym zawodzie, odbywa ściśle określoną ścieżkę edukacji i nabywa odpowiednie kompetencje. Choć z tym zawodem dopiero się oswajamy, coraz częściej się zdarza, że doule dołączają do zespołów terapeutycznych w opiece okołoporodowej.
Słowo „doula” pochodzi z języka greckiego i oznacza „kobietę, która służy” w znaczeniu uważnej, wspierającej obecności. Termin ten po raz pierwszy użyła pod koniec lat 60. XX wieku amerykańska antropolożka Dana Raphael, opisując doświadczoną w swoim macierzyństwie kobietę, która wspiera młodą matkę w karmieniu piersią i opiece nad noworodkiem. Pojęcie to rozszerzyli amerykańscy badacze Marshall Klaus i John Kennell, którzy w latach 70. XX wieku badali wpływ obecności bliskiej osoby podczas porodu w Gwatemali.
Odkryli, że ciągłe wsparcie kobiety rodzącej znacząco poprawia samopoczucie po porodzie i pogłębia więź matki z dzieckiem. Badania wykazały również, że kobiety rodzące z osobą towarzyszącą rodziły szybciej, rzadziej korzystały ze znieczulenia farmakologicznego, a także rzadziej dochodziło u nich do indukcji porodu, zastosowania kleszczy czy cięcia cesarskiego.
Doula w czasie ciąży
W czasie ciąży rola douli polega przede wszystkim na budowaniu poczucia bezpieczeństwa i zaufania. Oferuje wsparcie emocjonalne i informacyjne. Spotyka się z przyszłymi rodzicami i pomaga zrozumieć fizjologię ciąży, przebieg porodu oraz procedury szpitalne, a także wspiera w przygotowaniu planu porodu. Rozmawia, odpowiada na pytania i oswaja lęki związane z macierzyństwem. Jest to element wsparcia oparty na doświadczeniu, empatii i uważności.
→ To może Cię zainteresować: VBAC. Kiedy poród naturalny po cesarskim cięciu jest możliwy?
W trakcie spotkań doula pomaga rodzicom przygotować się do zmian, jakie niesie macierzyństwo, oraz tłumaczy, czego można się spodziewać w pierwszych tygodniach po narodzinach dziecka.
Zdarza się, że w przełomowych momentach naszego życia potrzebujemy rozmów z innymi kobietami, ale nie chcemy, by były to kobiety z naszej rodziny, nasze przyjaciółki lub koleżanki. Duola może pomóc oswoić myśl o ciąży i o zmianach z nią związanych
– zauważa Katarzyna Oleś, położna, autorką bestsellerowej książki „Poród naturalny” oraz współautorka książki „Ważne! Ciąża”.
Kontakt z doulą może stworzyć przestrzeń do relaksu i zadbania o siebie. Obecność bliskiej „matkującej kobiety” może pozytywnie wpłynąć na poczucie bezpieczeństwa i pewności albo pomóc poradzić sobie z poczuciem zagubienia czy niekompetencji w zupełnie nowym dla ciężarnej obszarze przygotowań do macierzyństwa
– dodaje.
Doula podczas porodu
Podczas porodu doula wspiera kobietę emocjonalnie. Nie jest członkinią personelu medycznego, ale jako osoba towarzysząca dba o komfort psychiczny rodzącej, pomaga radzić sobie z bólem, stresem i niepewnością. Tego rodzaju wsparcie emocjonalne często sprawia, że kobieta czuje się spokojniejsza, bardziej sprawcza i zaopiekowana. Pomoc douli pozwala skupić się na sobie i dziecku, a nie na lęku czy chaosie sytuacji.
Doula w połogu
Połóg to czas regeneracji, nauki i emocjonalnej huśtawki, dlatego wsparcie doświadczonej osoby ma ogromne znaczenie. Doula pomaga w opiece nad noworodkiem, wspiera w karmieniu piersią i towarzyszy kobiecie w adaptacji do nowej roli. Wspiera rodziców w stawianiu pierwszych kroków w nowej rzeczywistości i wzmacnia ich poczucie kompetencji.
→ Przeczytaj również: Ile trwa połóg? oraz O połogu od strony emocji wciąż mówimy za mało
Współpraca douli z innymi specjalistami – uzupełniające się role
Rola douli opiera się na niemedycznym, ciągłym wsparciu kobiet w okresie okołoporodowym. W praktyce wspiera kobietę emocjonalnie, a jej zadaniem jest towarzyszenie, słuchanie i reagowanie na potrzeby kobiety rodzącej oraz jej bliskich. Taka pomoc nie zastępuje opieki medycznej, lecz ją uzupełnia, tworząc przestrzeń na holistyczną opiekę okołoporodową i realne wsparcie kobiet.
Doula a położna – różnice i wspólne cele
Choć zawód douli (zarejestrowany w Polsce w 2015 r.) bywa mylony z pracą położnej, są to zawody wyraźnie różne. Położna odpowiada za medyczny przebieg porodu, bezpieczeństwo zdrowotne i procedury kliniczne. Doula jako asystentka kobiety nie wykonuje czynności medycznych. Ale to właśnie dzięki tej współpracy kobieta może otrzymać właściwe wsparcie podczas najważniejszych chwil swojego życia.
Wspólne działania douli i położnych pomagają lepiej zadbać o przebieg porodu oraz potrzeby całej rodziny.
W Polsce doule można znaleźć m.in. za pośrednictwem Stowarzyszenia DOULA w Polsce, które prowadzi szkolenia w ramach Akademii Wsparcia Okołoporodowego, oraz poprzez European Doula Network. Posiadanie certyfikatu Stowarzyszenia DOULA potwierdza profesjonalne przygotowanie do roli douli, a współpraca z instytucjami takimi jak Akademia Wsparcia Okołoporodowego czy szkołami rodzenia dodatkowo podnosi jakość świadczonej opieki.
Informacje praktyczne, czyli co warto wiedzieć
Jak znaleźć doulę i ile kosztuje jej wsparcie?
Doule można znaleźć przez organizacje takie jak Stowarzyszenie DOULA w Polsce czy Europejską sieć European Doula Network (EDN). Koszt wsparcia zależy od doświadczenia, zakresu usług i regionu. Spotkanie informacyjne (ok. 1,5 h) to najczęściej koszt 50-100 zł. Cena pakietu porodowego, obejmującego spotkania przedporodowe, obecność przy porodzie, gotowość porodową przez 3-4 tygodnie, a także spotkanie w połogu, wynosi 2500-3000 zł.
Kiedy warto skorzystać z pomocy douli?
Wsparcie douli jest pomocne w każdej ciąży, ale szczególnie zaleca się je:
- przy pierwszej ciąży, aby zdobyć wiedzę i pewność siebie,
- w sytuacjach wymagających wsparcia emocjonalnego, np. strach przed porodem, wcześniejsze trudne doświadczenia,
- gdy planowany jest poród naturalny, domowy lub w szpitalu.
→ Przeczytaj również: Poród w domu budzi coraz większe zainteresowanie
Czy doula może być obecna przy porodzie w szpitalu?
Tak, większość szpitali pozwala na obecność osoby towarzyszącej.
Czy doula może być obecna przy porodzie razem z ojcem dziecka?
Tak, w wielu szpitalach obecność douli przy porodzie jest możliwa, ale zasady dotyczące liczby osób towarzyszących różnią się w zależności od placówki. Najczęściej dopuszcza się jedną osobę towarzyszącą – najczęściej ojca lub bliską osobę wybraną przez rodzącą. W niektórych szpitalach możliwe jest jednoczesne wsparcie douli i ojca, jednak warto wcześniej skontaktować się z blokiem porodowym i ustalić szczegóły.
