Skala Apgar – zastosowanie. Co się ocenia punktami w skali Apgar?
Z tego artykułu dowiesz się:
Skala Apgar funkcjonuje w położnictwie od dziesięcioleci. Za jej pomocą neonatolodzy i położne oceniają stan noworodka w pierwszych chwilach po narodzinach. Co oznaczają punkty w skali Apgar i jak należy je interpretować?
Skala Apgar w neonatologii
Skala Apgar pozwala na ocenę stanu noworodka w 1,3,5 i 10 minucie życia oraz do prognozowania, co do jego późniejszego rozwoju.
Według skali Apgar ocenia się:
- A – Appearance – zabarwienie skóry – sinica, bladość (0), tułów zaróżowiony, kończyny sine (1), równomiernie różowa (2)
- P – Pulse – czynność akcji serca – brak (0), powolna < 100 ud./min (1), > 100 ud./min (2)
- G – puls G – Grimace (Reflex irritability) – reakcje na bodźce (drażnienie nozdrzy cewnikiem) – brak (0), grymas (1), kaszel, kichanie (2)
- A – Activity (Muscle tone) – napięcie mięśni – całkowita wiotkość (0), słabe napięcie mięśni zginaczy i prostowników (1), czynne ruchy (2)
- R – Respiration – oddychanie – brak (0), powolne, nieregularne (1), prawidłowe, płacz (2)
Ocena wyników:
- 0 – 3 ocena zła (ciężka zamartwica);
- 4 – 6 ocena średnia;
- 7 – 10 stan dobry.
Za każdy z parametrów noworodek może otrzymać 0, 1 lub 2 punkty, które się sumuje. Maksymalnie noworodek może otrzymać 10 punktów, jednak należy pamiętać, że nadal konieczna jest obserwacja dziecka w pierwszych godzinach życia.
Jeśli noworodek w 1 i 5 minucie życia otrzyma niską punktację, istnieje duże prawdopodobieństwo, że wymaga interwencji medycznych, m.in. resuscytacji.
Po co stosuje się skalę Apgar?
Swoją skalę punktowej oceny noworodka Virginia Apgar po raz pierwszy przedstawiła na międzynarodowym spotkaniu anestezjologów w 1952 r. Opublikowano ją rok później. Szybko zauważono, że istnieje zależność pomiędzy oceną w skali, a stopniem niedotlenia noworodka.
Virginia Apgar przekonywała, że kiedy dziecko otrzymuje mało punktów, wówczas trzeba działać natychmiast, bo liczy się każda minuta. Całe swoje zawodowe kompetencje wkładała w to, by przyczynić się do większej przeżywalności noworodków.
Na podstawie uzyskanej sumy punktów, nie można przewidywać zdrowotnej przyszłości dziecka. Wieloletnie badania i obserwacje potwierdziły jednak, niska punktacja w 5 minucie może świadczyć o późniejszych problemach neurologicznych i często wiąże się z zamartwicą okołoporodową (ale nie zawsze!).
Zaobserwowano też, że jeżeli dziecko w 10 min nadal ma 0 pkt, jego szanse na przeżycie są niewielkie albo będzie się to wiązało ze znaczną niepełnosprawnością. Potwierdzają to badania naukowe prowadzone przez wielu lekarzy na całym świecie.
Jedna z takich analiz została opublikowana w 2001 r. w New England Journal of Medicine. Dotyczyła badania przeprowadzonego w latach 1988-1998 przez Casey wraz z zespołem, którzy obserwowali rozwój 151 891 dzieci urodzonych o czasie. Odnotowano, że noworodki z punktacją 3 lub mniej w 5 minucie są bardziej zagrożone śmiercią niż noworodki, które otrzymały wyższą punktację.
Skala Apgar w ocenie wcześniaków
Skala Apgar jest wykorzystywana do oceny dzieci urodzonych o czasie. W przypadku wcześniaków, zwłaszcza urodzonych przez 28. tygodniem ciąży, nie jest odpowiednia. Dowiedziono, że niska punktacja w tym przypadku wcale nie musi oznaczać złego stanu klinicznego.
Kim była Virgina Apgar?
Virginia Apgar urodziła się 7 czerwca 1909 r. w Westfield (New Jersey). W 1933 r. ukończyła medycynę na Uniwersytecie w Columbii. Chciała zostać chirurgiem, jednak w tamtych czasach kobieta nie miała szans na pracę w tej specjalizacji.
Ostatecznie wybrała anestezjologię. W 1938 r. objęła stanowisko dyrektora oddziału anestezjologii. Była jedną z pierwszych kobiet na tak wysokim stanowisku. We wspomnieniach o niej notuje się, że była doskonałym szefem. Dbała o zespół i ciągły rozwój.
Po II wojnie światowej anestezjologia zaczęła bardzo szybko się rozwijać. Przeprowadzane operacje były dłuższe i coraz bardziej skomplikowane. Virginia Apgar skupiła się na anestezjologii położniczej i reanimacji noworodków. Była współautorem pierwszego artykułu dotyczącego zastosowania znieczulenia podczas porodu.
W 1949 r. została pierwszą kobietą profesorem w Columbii. Walczyła o równouprawnienie kobiet i chciała, aby jak najwięcej z nich wykształciło się w zawodzie lekarza.
Prywatnie miała wiele pasji. Kolekcjonowała znaczki pocztowe. Bardzo lubiła muzykę i …szybką jazdę samochodem, za co przyszło jej wielokrotnie płacić mandaty.
Zmarła 7 sierpnia 1974 r. w Nowym Jorku w wieku 65 lat.
Bibliografia:
Przedpełska-Winiarczyk Marita, Kułak Wojciech , “Skala Apgar obecnie”. „Problemy Higieny i Epidemiologii”. 92 (1), s. 25–29, 2011.
Sidor Krystyna, Wybrane zagadnienia z neurologii dziecięcej. PZWL, Warszawa 1997.
