Jakie badania należy regularnie wykonywać u dziecka? Praktyczne porady rodzicielskie

Dlaczego regularne badania są ważne?

Regularne badania stanowią kluczowy element opieki zdrowotnej wśród najmłodszych – dzieci i młodzieży. Już od pierwszych miesięcy życia istotne jest monitorowanie rozwoju fizycznego, psychicznego i sensorycznego. Umożliwia to wczesne wykrycie ewentualnych problemów zdrowotnych i zaburzeń, a w konsekwencji także skuteczną interwencję.

Warto pamiętać, że wiele schorzeń, zwłaszcza tych cywilizacyjnych to schorzenia nabyte w trakcie życia np. choroby dietozależne takie jak otyłość czy cukrzyca typu II. Odpowiednio wczesna diagnoza może pozwolić na wdrożenie skutecznego leczenia zanim jeszcze dojdzie do nieodwracalnych powikłań. Regularne badania stanowią nie tylko prewencję, lecz również inwestycję w zdrowe życie.

Bilans zdrowia – podstawa w ochronie dzieci i młodzieży

Zgodnie z definicją określoną przez Ministerstwo Zdrowia bilansem zdrowia określamy wszelkie badania realizowane systematycznie, w określonym wieku. Pozwalają one sprawdzić, czy dane dziecko rozwija się prawidłowo i jak przebiega jego rozwój w porównaniu do rówieśników. Jednocześnie bilans zdrowia pozwala wcześnie wykryć wady rozwojowe i choroby.

Najczęściej bilans realizowany jest w placówce edukacyjnej, do której uczęszcza dziecko. Warto wiedzieć, że takie badania są bezpłatne. Z reguły wykonuje je osoba zatrudniona na stanowisku pielęgniarki szkolnej. Jeśli jednak dziecko nie uczestniczyło w tych badaniach w szkole np. z powodu nieobecności, badania bilansowe można także wykonać u lekarza rodzinnego lub pediatry.

Jakie badania warto wykonywać u dzieci?

Badania stanu zdrowia dziecka powinny obejmować narządy i układy krytyczne w procesie wzrostu i rozwoju. Warto wiedzieć, że te przeprowadzane w ramach podstawowych bilansów są szybkie i bezbolesne. Wykrycie odchyleń od normy, nie zawsze świadczących o zaburzeniach, może wymagać dodatkowych badań. Podczas bilansów wykonuje się badania:

• wzroku
• słuchu
• postawy
• ciśnienia tętniczego,
• masy ciała i wzrostu,
• zaburzeń psychicznych lub psychosomatycznych.

W dzisiejszych czasach, w związku ze zmianą stylu życia, kilka kwestii okazuje się szczególnie istotnych. Przede wszystkim kontrolne badanie wzroku u dzieci jest szczególnie ważne, z uwagi na ogromne ilości czasu jakie obecnie dzieci spędzają przed ekranem – komputera, telefonu czy tableta.

Jak przestrzegają specjaliści ochrony wzroku, nasze oczy nie są ewolucyjnie dostosowane, aby przez tak długi czas obserwować obiekty z bliska. W konsekwencji dzieci i młodzież są narażone na rozwój wad wzroku, przede wszystkim krótkowzroczności, która objawia się gorszym widzeniem obiektów z daleka.

Wzrasta również częstość występowania nadwagi i otyłości już u dzieci w wieku szkolnym. Aby ocenić stan odżywienia istotne jest monitorowanie jego masy i wzrostu przez dłuższy czas. Do kwalifikacji poziomu odżywienia korzysta się z siatek centylowych, które przy wykorzystaniu wagi i wzrostu dziecka pozwalają ocenić, czy masa ciała jest prawidłowa, za niska lub zbyt wysoka.

Zobacz także

Płodowy zespół alkoholowy (FAS) – co to jest?

Jak często należy wykonywać badania zdrowotne u dziecka?

Zgodnie z zaleceniami Ministra Zdrowia pierwszy bilans zdrowotny dziecka przeprowadza się tuż po porodzie, celem oceny ogólnej stanu zdrowia dziecka i aby wykryć ewentualne choroby wrodzone. Następne bilanse przeprowadza się w wieku:

• 1–4 tygodnia
• 2–6 miesięcy
• 9 miesięcy
• 12 miesięcy
• 2 lat
• 4 lat
• 5 lat
• 9–10 lat
• 13–14 lat
• 16–17 lat
• do ukończenia 19 roku życia.

Warto przestrzegać regularnie wyznaczanych badań. W miarę upływu czasu możliwe jest ciągłe monitorowanie kierunku rozwoju dziecka i wczesne wykrycie ewentualnych odchyleń, w czasie gdy inne elementy zyskują na znaczeniu. I dla przykładu badanie w wieku 4 – 5 lat pozwala ocenić gotowość do podjęcia nauki, a u młodzieży tempo i prawidłowość rozwoju płciowego.

Podsumowując, regularnie przeprowadzane badania naszej pociechy są kluczowe, aby miarodajnie ocenić stanu zdrowia. Nawet jeśli dziecko nie wykazuje żadnych widocznych problemów, nie należy pomijać badań. W końcu wczesne wykrycie wad, w tym wad wzroku umożliwia skuteczne leczenie, minimalizując potencjalne powikłania zdrowotne.

Bibliografia

1. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 24 września 2013 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej (Dz.U. z 2013 r. poz. 1248).
2. Ustawa z dnia 12 kwietnia 2019 r. o opiece zdrowotnej nad uczniami (Dz.U. z 2019 r. poz. 1078).