GBS w ciąży – dlaczego to badanie jest tak ważne?

Z tego artykułu dowiesz się:
GBS. Co to jest?
GBS (GroupB Streptococcus) to paciorkowiec beta-hemolizujący z grupy B. Kolonizuje dolny odcinek przewodu pokarmowego, odbyt i pochwę. Na ogół nie wykazuje cech patogenności. Może jednak stanowić zagrożenie dla kobiet w ciąży i noworodków. To właśnie u rodzących się dzieci GBS może wywołać sepsę, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych lub zapalenie szpiku, prowadząc do śmierci.
To może Cię zainteresować → Toksoplazmoza w ciąży [kompendium wiedzy]
W czasie porodu naturalnego ryzyko kolonizacji bakterią noworodka jest duże. I dlatego też od kilkunastu lat obowiązują w Polsce standardy Centers for Diseases Control and Prevention dotyczące badań przesiewowych w kierunku GBS u ciężarnych. Ujęto w nich również okołoporodową profilaktykę antybiotykową u matek, u których stwierdzono nosicielstwo tej bakterii. Wszystkie te działanie przyczyniły się do tego, że odsetek powikłań zakażeń paciorkowcowych u noworodków znacząco się zmniejszył. Obecnie trwają badania mające na celu opracowanie szczepionki chroniącej przed GBS.
Czynnikami ryzyka rozwoju zakażenia są m.in.:
- wcześniactwo,
- przedwczesne pęknięcie błon płodowych i odpływanie płynu owodniowego (> 18 godzin),
- zapalenie błon płodowych i łożyska (łac. chorioamnionitis),
- zakażenia układu moczowego o etiologii GBS w ciąży,
- gorączka u rodzącej (> 38ºC),
- urodzenie w przeszłości dziecka z zakażeniem GBS.
Dodatni GBS. Co to znaczy?
Przesiewowe badania mikrobiologiczne w kierunku obecności GBS zaleca się wykonać wszystkim kobietom ciężarnym między 35. a 37. tygodniem ciąży. Wymaz pobiera się z pochwy oraz odbytnicy.
Jeśli wynik badania GBS jest dodatni, wówczas kobieta otrzymuje śródporodową antybiotykoterapię. Zmniejsza to częstość kolonizacji bakterii u noworodków i ryzyko wystąpienia dalszych powikłań.
Profilaktykę okołoporodową Streptococcus agalactiae wdraża się również, gdy:
- wynik badania GBS jest ujemny, ale u wcześniej urodzonego dziecka wystąpiło zakażenie okołoporodowe paciorkowcem z grupy B,
- poród rozpoczął się przed wykonaniem badania na nosicielstwo GBS lub kobieta go nie wykonała.
Jeśli u dziecka pojawią się oznaki zakażenia (m.in. podwyższone CRP) z jego pępka i ucha pobiera się materiał mikrobiologiczny, by sprawdzić, czy za stan zapalny odpowiadają paciorkowce z grupy B.
Objawy zakażenia mogą być wczesne (do 7 dni po porodzie) lub późne (pojawiają się pomiędzy 7. a 90. dniem życia). Pierwsze z nich są zdecydowanie częstsze i rozpoznaje się je już w pierwszej dobie życia dziecka.
Bibliografia
Jeśli chcesz wiedzieć więcej, co to jest GBS w ciąży, zajrzyj do literatury naukowej:
- Cnota W, Mucha D, Mucha J, Zakażenia perinatalne paciorkowcami grupy B a powikłania u noworodków. Doświadczenia własne, Ginekologia i Perinatologia Praktyczna 2017 t. 2, nr 3, 87–92.
- Heczko P, Niemiec T, Lauterbauch R, et al. Zalecenia dotyczące wykrywania nosicielstwa paciorkowców grupy B (GBS) u kobiet w ciąży i zapobiegania zakażeniom u noworodków spowodowanych przez ten drobnoustrój. Zakażenia. 2008; 2: 20–26.
- Kotarski J, Heczko PB, Lauterbach R, Niemiec T, Leszczyńska-Gorzelak B. Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego dotyczące wykrywania nosicielstwa paciorkowców grupy B (GBS) u kobiet w ciąży i zapobiegania zakażeniom noworodków. Ginekologia Polska 2008;79:221-223.
- Romanowska M, Baranowska B, Profilaktyka zakażeń noworodków paciorkowcami grupy B. Aktualne postępowanie okołoporodowe, Współczesne Pielęgniarstwo i Ochrona Zdrowia 2019, Vol. 8, Nr 2, 68-71.
- Sieroszewski P, Bober Ł, Kłosiński W. Zakażenia podczas ciąży. Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia 2012; 5(2): 65–84.