Ból brzucha u dziecka. Kiedy udać się do lekarza?

Ból brzucha u dziecka to jeden z powszechniej spotykanych problemów zdrowotnych. Ale czy wiesz, że może towarzyszyć anginie albo zapaleniu płuc? Co zatem warto wiedzieć o bólu brzucha u dziecka? Jak pomóc i kiedy zgłosić się do lekarza?

Ból brzucha u dziecka. Jakie są jego przyczyny?

Na temat bólu brzucha u najmłodszych pacjentów powstało mnóstwo rozpraw i artykułów. Jest to bowiem bardzo szerokie zagadnienie. My skupimy się na opisaniu najczęstszych przyczyn bólu brzucha. Podpowiemy, co robić, gdy się pojawią oraz spróbujemy odpowiedzieć na pytanie, czy można im zapobiec. Zwrócimy też uwagę na sytuacje alarmowe, które wymagają pilnej diagnostyki.

Ból brzucha a ból czynnościowy

Kilka razy w tygodniu dziecko skarży się na ból brzucha. Może być wówczas markotne, nie mieć apetytu. Ból mija, by za kilka dni ponownie o sobie przypomnieć. Zaniepokojony rodzic idzie do lekarza. Specjalista zleca podstawowe badania, m.in. USG jamy brzusznej lub morfologię krwi. Te jednak nie pokazują niczego niepokojącego. To właśnie ból czynnościowy, czyli taki, który nie wynika z żadnej uchwytnej choroby. Co go zatem powoduje?

Przyczyn czynnościowego bólu brzucha jest wiele. Są wśród nich:

• zespół jelita drażliwego,
• zaparcia,
• wzdęcia,
• kolka niemowlęca.

Czynnościowy ból brzucha to zatem wynik zaburzonej motoryki jelit lub ich nadwrażliwości. Niekiedy do jego wystąpienia przyczynia się styl życia dziecka, m.in. zła dieta, jedzenie w pośpiechu, nieregularne spożywanie posiłków, zbyt mała podaż płynów oraz stres.

By rozpoznać czynnościowy ból brzucha trzeba wykluczyć inne przyczyny problemu. To wymaga szerokiej diagnostyki.

Jakim chorobom towarzyszy ból brzucha?

Ból brzucha może też towarzyszyć infekcji wirusowej, zakażeniu pasożytniczemu, alergii lub nietolerancji pokarmowej, a także zapaleniu układu moczowego. Niekiedy stanowi objaw problemów natury psychicznej, np. pojawia się u dzieci o dużej wrażliwości emocjonalnej.

Ostry brzuch. Co to znaczy?

Kiedy u dziecka występuje ostry brzuch, to sygnał alarmowy, jaki wysyła organizm. Wymaga natychmiastowej konsultacji z lekarzem (pediatrą lub chirurgiem), gdyż przyczyny ostrego brzucha są bardzo poważne. Są wśród nich:

• zapalenie wyrostka robaczkowego – ból zlokalizowany jest po prawej stronie (ale nie zawsze), towarzyszy mu gorączka, wymioty, biegunka, tymczasową ulgę przynosi podkurczenie nóg,
• zapalenie otrzewnej – brzuch jest bardzo twardy, a stan dziecka pogarsza się, nie chce się ruszać, nie oddaje stolca i gazów, wymiotuje,
• niedrożność jelit – dziecko mocno płacze, słabnie, może też oddawać stolec o wyglądzie galaretki malinowej (to dość charakterystyczny objaw sugerujący wgłobienie jelit).

W każdym z tych przypadków dziecko będzie bardzo niespokojne, płaczliwe. Nie będzie mieć apetytu ani ochoty na zabawę. Może leżeć bez chęci zmiany pozycji, bo każdy ruch potęguje ból. Rodzic od razu wyczuje, że dzieje się coś niepokojącego.

Kiedy ból brzucha wymaga bezwzględnej konsultacji lekarskiej?

W przypadku pojawienia się ostrego brzucha pomoc lekarska jest konieczna. Ze specjalistą należy się też skonsultować również wtedy, gdy:

• ból brzucha pojawia się w nocy (nie pozwala dziecku spać, wybudza go),
• dziecko traci na wadze, jest osłabione,
• w stolcu pojawia się krew,
• pojawia się stan podgorączkowy lub gorączka,
• ulgi nie przynoszą leki rozkurczające lub przeciwbólowe,
• w najbliższej rodzinie zdiagnozowano nieswoiste zapalenie jelit, celiakię lub chorobę wrzodową.

Lekarz nie tylko zbada dziecko (osłuchowo, palpacyjne), ale też zbierze dokładny wywiad. W przypadku starszego dziecka zapyta o lokalizację bólu, jego promieniowanie i charakter. Bardzo ważny jest również czas trwania dolegliwości i jego natężenie, a także objawy towarzyszące. Specjalista zleci też wykonanie badań, m.in. morfologii krwi, USG brzucha, a w uzasadnionych przypadkach również analizę moczu i tomografię komputerową.

Zobacz także

Dziecko i pies – duet (nie)idealny

Dziecko boli brzuch. Jak mu pomóc?

Wiele zależy od wieku dziecka, a także tego, jak czuje się nasza pociecha. Niekiedy wystarczy chwila odpoczynku z termoforem na brzuchu, by dziecko szybko odczuło ulgę.

Jeśli ból brzucha związany jest z infekcją wirusową, np. jelitówką, ważne jest nawadnianie. Podaje się wówczas chłodną wodę w niewielkich ilościach (ciepłe napoje pobudzają odruch wymiotny). Kiedy pojawi się biegunka, pomóc mogą elektrolity. Trzeba zachować czujność i obserwować dziecko, reagując na pierwsze objawy odwodnienia.

Ból brzucha na tle psychicznym wymaga konsultacji z psychologiem. Specjalista pomoże dziecku radzić sobie z problemami emocjonalnymi. Podpowie też rodzicom, jak mogą wesprzeć swoją pociechę.

Po diagnostykę bólu brzucha warto też zgłosić się do alergologa, zwłaszcza kiedy zauważymy, że dolegliwość pojawia się po zjedzeniu konkretnej grupy produktów, np. nabiału.

W każdym przypadku jednak zachowajmy czujność. Ból brzucha u dzieci nie jest najczęściej związany z żadną poważną chorobą, niemniej zawsze trzeba trzymać rękę na pulsie i nie bagatelizować problemu.