Test ciążowy – jak działa i kiedy go wykonać?
Z tego artykułu dowiesz się:
Test ciążowy to dziś wręcz obowiązkowy atrybut kobiet starających się o dziecko. Prosty w wykonaniu i interpretacji, do tego łatwo dostępny i czuły. Jaka jest jego historia? I kiedy zrobić test ciążowy, by dał wiarygodny wynik?
Test ciążowy wczoraj i dziś
Już w starożytności na różne sposoby próbowano określić, czy kobieta spodziewa się dziecka. Ocenie poddawano m.in. jej pigmentację skóry kobiety, kolor oczu lub samopoczucie po spożyciu mleka kobiety karmiącej.
Analizowano też jej poranny mocz, którym skrapiano ziarna pszenicy i jęczmienia przez pięć kolejnych dni. Jeśli rośliny zakiełkowały, kobieta była w ciąży. Dodatkowo próbowano też określić płeć dziecka: jeśli jako pierwszy wykiełkował jęczmień, jeśli pszenica – urodzi się dziewczynka. Co ciekawe ta metoda była stosowana dość długo i została naukowo zweryfikowana dopiero w XX wieku. Wtedy też uznano, że nie jest to miarodajny sposób diagnozowania.
Współczesne testy ciążowe, będące najbardziej rozpowszechnionymi testami diagnostycznymi na rynku farmaceutycznym, potwierdzają obecność w moczu gonadotropiny kosmówkowej (beta-hCG). Jest to hormon glikoproteinowy, którego produkcja rozpoczyna się już w pierwszych dniach od zapłodnienia. Jego najwyższy poziom odnotowuje się ok. 11–13 tygodnia ciąży, później zaczyna on spadać i utrzymuje się na określonym poziomie do końca ciąży.
Na polskim rynku dostępne są testy:
- płytkowe (wymagają zebrania moczu do naczynia, po czym pobrania badanej próbki i umieszczenia jej w odpowiedniej płytce pomiarowej),
- paskowe (mocz pobiera się do naczynia i umieszcza w nim specjalny pasek z przeciwciałami przeciw hCG),
- strumieniowe (tester umieszcza się na kilka sekund pod strumieniem moczu).
Od niedawna dostępny jest w Polsce test ciązowy określający, w którym tygodniu ciąży jest kobieta. Taki test nie tylko wykrywa hCG w moczu, ale też szacuje jej ilość, co pozwala określić okres 1-2 tygodni, 2-3 tygodni oraz na ponad 3 tygodnie od zapłodnienia.
Jak działają testy ciążowe?
W aptekach, ale i w drogeriach i hipermarketach, dostępne są testy płytkowe. Opierają się one na metodzie immuenzymatycznej typu ELISA (ang. enzyme-linked immunosorbent assay).
Płytka, którą nakrapia się moczem, pokryta jest specjalną membraną z przeciwciałami – wykrywające (anty-CG, pierwszy pasek) i skierowane przeciwko immunoglobulinom (drugi pasek).
Jeśli w moczu znajdzie się gonadotropina kosmówkowa, w miejscu podania zostanie utworzony kompleks przeciwciało-CG, który przeniknie do dalszych partii płytki. Zwiąże się z przeciwciałami, co zaobserwujemy w postaci dwóch kolorowych pasków. Taki wynik testu ciążowego będzie pozytywny.
Jeśli w moczu hCG nie będzie, wówczas do dalszych części płytki migrować będą same przeciwciała anty-CG. Na teście zobaczymy jeden pasek, który oznacza brak ciąży.
Domowy test ciążowy charakteryzuje się czułością diagnostyczną równą 99,5 proc. i analityczną (25 mlU/ml) od dnia przewidywanego wystąpienia okresu. Wynik jednak zawsze powinno się potwierdzić podczas wizyty u lekarza.
Kiedy zrobić test?
Pierwszy objaw ciąży to najczęściej zatrzymanie krwawienia miesiączkowego. Stąd też najlepiej zrobić test pierwszy dzień po terminie spodziewanej miesiączki. Zdarza się, że kobiety robią go wcześniej, wówczas jednak wynik może być fałszywie ujemny.
Inne objawy ciąży, które pojawiają się najwcześniej, to:
- nudności i wymioty
- zgaga
- bolesność gruczołów sutkowych
- częstsze oddawanie moczu
- zaparcia
- zmiana samopoczucia (najczęściej senność i drażliwość)
Jeśli kobieta prowadzi kalendarzyk dni płodnych, może zauważyć delikatny wzrost temperatury ciała do 37°C.
Pierwsze objawy ciąży pojawiają się po ok. 20–28 dniach od zapłodnienia.
