Podcięcie wędzidełka u niemowlaka. Kiedy jest konieczne?

Podcięcie wędzidełka (frenotomia) to krótki zabieg, któremu niekiedy musi się poddać niemowlę. To dla rodziców duży stres, ale czy faktycznie jest się czego obawiać?

Co to wędzidełko?

Wędzidełko to fałd tkanki łącznej, która spaja dwa fragmenty w ciele i pełni szereg istotnych funkcji. Wędzidełko językowe, któremu poświecimy kilka słów w tym artykule, znajduje się pomiędzy dolną powierzchnią języka i dnem jamy ustnej, w środkowej płaszczyźnie ciała. Zobaczymy go po podniesieniu czubka języka za górne zęby ku podniebieniu. Zbudowane jest z włókien kolagenowych typu I i nie podlega rozciąganiu.

Prawidłowa długość wędzidełka podjęzykowego pozwala na swobodny ruch języka we wnętrzu jamy ustnej. Ma duży wpływ na poprawne wymawianie głosek, a w przypadku najmłodszych dzieci, swobodne pobieranie pokarmu.

Krótkie wędzidełko językowe to dość powszechna wada anatomiczna. Może mieć podłoże genetyczne i nierzadko występuje rodzinnie.

Krótkie wędzidełko języka ogranicza ruchy tego narządu, np. unoszenie czy poruszanie się na boki, a co za tym idzie zaburza mowę, przeżuwanie jedzenia, a także higienę jamy ustnej. Poprzez odkładający się kamień nazębny rośnie ryzyko chorób przyzębia i próchnicy. Występuje także tendencja do zalegania śliny i wad zgryzu, np. zgryzu otwartego

– wymienia dr Waldemar Stachowicz, stomatolog z Centrum Periodent w Warszawie.

Zaburzona ruchomość języka ma niekorzystny wpływ na pracę krtani i więzadeł głosowych, a także może prowadzić do nieprawidłowej pracy żuchwy i w następstwie problemów ze stawami żuchwowo-skroniowymi

– dodaje.

Podcięcie wędzidełka – wskazania

Problemy wskazują na potrzebę podcięcie wędzidełka pod językiem to:

• trudności z wystawieniem języka poza wargę,
• układanie się języka w serduszko lub gdy jego czubek jest nieustannie podwinięty,
• niepokój dziecka w czasie karmienia piersią (ma problem ze złapaniem sutka i wolno przybiera na wadze).

Mama karmiąca piersią może z kolei zauważyć, że po karmieniu sutek jest spłaszczony (w kształcie ukośnie ściętej szminki) lub pęknięty. Kobieta może też odczuwać ból w czasie, gdy dziecko pobiera pokarm.

U starszych dzieci krótkie wędzidełko uniemożliwia prawidłową wymowę głosek, które wymagają pionizacji języka, m.in. szeregu szumiącego [sz, ż, czy, dż], głoski [l, li] oraz głoska [r].

U niemowlaków skutkiem zmniejszonego zakresu ruchów języka jest zaburzony odruch ssania w trakcie karmienia piersią. Natomiast u starszych dzieci nieprawidłowe wędzidełko może utrudniać żucie i połykanie pokarmów stałych, utrwalać nieprawidłowy niemowlęcy sposób połykania, powodować nieprawidłową wymowę niektórych głosek, seplenienie międzyzębowe, a w przyszłości wady zgryzu wymagające leczenia ortodontycznego

– mówi dr Stachowicz.

Kto podcina wędzidełko?

Podcięcie wędzidełka może zasugerować neurologopeda, logopeda, pediatra lub doradca laktacyjny, to bowiem ci specjaliści najczęściej jako pierwsi zauważają problem. Zabieg wykonują zaś chirurdzy dziecięcy, laryngolodzy i stomatolodzy oraz neonatolodzy.

Trwa on ok. 15 min i odbywa się w znieczuleniu miejscowym (u starszych dzieci możliwe jest zastosowanie sedacji podtlenkiem azotu). Lekarz za pomocą skalpela lub lasera rozcina błonę wędzidełka, następnie nadaje jej prawidłowy kształt. W ten sposób tkanki ulegają rozluźnieniu i zwiększa się ich ruchomość, stąd im wcześniej się na taki zabieg zdecydujemy, tym lepiej.

Zobacz także

Drugie dziecko: kiedy poinformować starszaka o narodzinach kolejnego potomka?

Trzeba bowiem pamiętać, że zbagatelizowanie tego problemu może utrwalać nieprawidłowy wzorzec ssania, żucia i połykania. To z kolei rzutuje na przyszłość dziecka: może prowadzić do seplenienia międzyzębowego, ślinotoku i szczękościsku.

Jak długo goi się podcięte wędzidełko?

Zabieg podcięcia wędzidełka nie wymaga założenia szwów. Nierzadko, zwłaszcza w prywatnych gabinetach, dziecku może towarzyszyć rodzic.

Bezpośrednio po zabiegu, niemowlę powinno być przystawione do piersi. W czasie karmienia nie tylko ustanie krwawienie z rany, ale też dziecko uspokoi się w ramionach mamy. Po 20-30 min obserwacji, można iść do domu. W ciągu tygodnia powinna odbyć się wizyta kontrolna.

Rana po podcięciu wędzidełka jest niewielka i najczęściej goi się samoistnie w ciągu kilku dni. Nie daje też objawów bólowych. Co jedna ważne, by wędzidełko się nie zrosło, należy je odpowiednio masować.

Kiedy zacząć ćwiczyć po podcięciu wędzidełka?

U starszych dzieci potrzebna jest współpraca. O tym, jakie ćwiczenia wykonywać, powie logopeda. Wśród najczęściej zalecanych jest:

• „klaskanie” językiem oraz „malowanie” nim podniebienia i wewnętrznej strony policzków,
• unoszenie czubka języka do podniebienia przy szeroko otwartej buzi,
• dotykanie językiem na zmianę kącików warg,
• wysuwanie języka na brodę,
• „liczenie” czubkiem języka górnych zębów przy otwartej szeroko buzi.

U niemowląt zaleca się masowanie blizny po wędzidełku 4-6 razy dziennie przez kilka tygodni po zabiegu.

Jak samemu usunąć wędzidełko?

Mogłoby się wydawać, że nacięcie wędzidełka to prosty zabieg, który można wykonać poza gabinetem lekarskim. Nic bardziej mylnego! Tylko lekarz może postawić diagnozę i dobrać sposób znieczulenia oraz miejsce podcięcia wędzidełka języka. Takich kompetencji nie posiada ani logopeda, ani neurologopeda, ani tym bardziej rodzic bez wykształcenia medycznego.

Do tego zabieg przeprowadzony bez zachowania koniecznej sterylności jest niebezpieczny dla małego pacjenta.