Kiedy wykonywać test ciążowy?

Test ciążowy najlepiej jest wykonać najwcześniej w dniu spodziewanej miesiączki, czyli około 14 dni po możliwym zapłodnieniu. W tym czasie poziom hormonu beta-hCG, powinien być już wystarczająco wysoki, aby dać wiarygodny wynik. 

Najlepszy moment na wykonanie testu ciążowego

Kiedy test ciążowy jest najbardziej wiarygodny?

Najbardziej wiarygodny wynik uzyskasz, wykonując test ciążowy w dniu spodziewanej miesiączki lub kilka dni po nim. W tym czasie poziom hormonu beta-hCG, który jest wykrywany przez test ciążowy, powinien być już wystarczająco wysoki, aby dać wiarygodny wynik. Ważne jest, aby dokładnie przestrzegać instrukcji dołączonej do testu. Jego nieprawidłowe wykonanie może dać wynik fałszywy.

→ Przeczytaj również: Badanie na HIV w ciąży. Dlaczego jest tak ważne?

Czy można wykonać test ciążowy przed miesiączką?

Nie zaleca się wykonywania testu ciążowego przed terminem spodziewanej miesiączki.

Test ciążowy wykrywa hormon hCG (ludzka gonadotropina kosmówkowa), który zaczyna być produkowany po zapłodnieniu i zagnieżdżeniu się zarodka w macicy. Zwykle zagnieżdżenie następuje ok. 6-10 dni po zapłodnieniu, a poziom hCG zaczyna wzrastać stopniowo, dlatego wykonanie testu zbyt wcześnie może dać wynik fałszywie negatywny, ponieważ hormon ten może być jeszcze niewykrywalny.

Szacuje się, że nawet do 30% ciąż kończy się poronieniem w pierwszych tygodniach. Są to tzw. poronienia subkliniczne (ciąże biochemiczne), kiedy do utraty ciąży dochodzi na bardzo wczesnym etapie, kiedy nie jest jeszcze możliwe zdiagnozowanie rozwoju ciąży. Poronienie w takich przypadkach nie daje żadnych objawów albo mają one charakter niespecyficzny, np. miesiączka jest lekko opóźniona albo jest bardziej obfita.

Czy test ciążowy po stosunku daje wiarygodny wynik?

Jeśli podejrzewasz, że możesz być w ciąży, najlepiej jest poczekać do dnia, w którym powinna pojawić się miesiączka, a następnie wykonać test ciążowy. Jeśli wynik jest negatywny, a miesiączka nadal nie występuje, warto powtórzyć test po kilku dniach lub skonsultować się z lekarzem.

Dlaczego test ciążowy najlepiej wykonać rano?

Test ciążowy najlepiej wykonać rano, ponieważ wtedy stężenie hormonu hCG w moczu jest najwyższe. Czy to oznacza, że test wykonany w ciągu dnia jest niewiarygodny? Niekoniecznie. Test ciążowy można wykonać o dowolnej porze dnia, ale rano jest to najbardziej zalecane ze względu na wyższe stężenie hCG. Jeśli wykonasz test w ciągu dnia, a wynik będzie negatywny, a nadal podejrzewasz, że możesz być w ciąży, warto powtórzyć test rano następnego dnia.

→ To może Cię zainteresować: Krzywa cukrowa w ciąży: co warto wiedzieć?

Rodzaje testów ciążowych i ich skuteczność

Test ciążowy to najpopularniejszy sposób na wstępne potwierdzenie lub wykluczenie ciąży. Dostępne w aptekach testy ciążowe różnią się czułością, formą i ceną.

Test ciążowy z moczu a test ciążowy z krwi – który jest dokładniejszy?

Test ciążowy z moczu i test ciążowy z krwi to dwie popularne metody wczesnego wykrywania ciąży. Oba testy wykrywają ten sam hormon – beta-hCG (ludzka gonadotropina kosmówkowa), ale różnią się czułością i sposobem przeprowadzenia. Zdecydowanie bardziej dokładny jest test ciążowy z krwi. Ze względu na wyższą czułość, test z krwi może wykryć ciążę znacznie wcześniej, nawet kilka dni po zapłodnieniu, zanim test z moczu będzie w stanie to zrobić. Dodatkowo, test z krwi podaje precyzyjny wynik liczbowy stężenia hCG, co może być istotne w niektórych sytuacjach medycznych (np. wskazywać na ciążę mnogą lub ciążę pozamaciczną).

Kiedy wybrać test z moczu, a kiedy test z krwi?

Test z moczu jest dobrym wyborem na początek, gdy podejrzewasz ciążę, a miesiączka się spóźnia. Jest łatwo dostępny, tani i można go wykonać samodzielnie w domu. Z kolei test z krwi jest zalecany, gdy potrzebujesz bardzo wczesnego potwierdzenia ciąży, masz problemy z zajściem w ciążę, występują niepokojące objawy lub lekarz potrzebuje dokładnych informacji na temat poziomu hCG.

Test ciążowy płytkowy, paskowy, strumieniowy i cyfrowy – czym się różnią?

Ciążowy test paskowy to najtańszy i najprostszy test. Kupisz go w każdej aptece i w hipermarkecie. W opakowaniu znajdziesz pasek, który zanurza się w próbce moczu. Jest jednak mniej czuły niż inne rodzaje testów, wykrywa hCG od poziomu 25 mlU/ml. Nieco dokładniejszy jest test ciążowy płytkowy, w którym mocz nanosi się na specjalną płytkę. W obu przypadkach do wykonania testu potrzebny jest pojemnik do zebrania moczu.

Bardzo czuły jest test ciążowy strumieniowy (wykrywa hCG od poziomu 10-15 mlU/ml). By odczytać wynik, wystarczy umieścić końcówkę testu pod strumieniem moczu. Test, który wyświetla wynik w formie czytelnego komunikatu na ekranie, to test ciążowy cyfrowy. Z wymienionych wcześniej jest najdroższy.

→  To ważne: Czego nie jeść w ciąży? Kompletny przewodnik dla przyszłych mam

Test ciążowy w laboratorium – kiedy warto go wykonać?

To test znany też jako test beta-hCG. Jest bardzo czułym i precyzyjnym sposobem na potwierdzenie lub wykluczenie ciąży (jego czułość wynosi ok. 99%, co oznacza, że jest w stanie wykryć nawet bardzo niskie stężenia hormonu hCG we krwi). Wykonasz  go w niemal każdym laboratorium medycznym, pobierając próbkę krwi z żyły. Nie trzeba być na czczo.

Wykonuje się go wtedy, gdy:

• zależy nam na wczesnym wykryciu ciąży, bo np. staramy się o dziecko i chcemy dowiedzieć się, czy doszło do zapłodnienia,
• otrzymaliśmy niejasny wynik testu ciążowego z moczu (np. blada druga kreska),
• leczymy niepłodność i/lub jesteśmy po procedurze in-vitro.

Test beta-hCG wykonuje się również w przypadku podejrzenia ciąży pozamacicznej, poronienia lub innych komplikacji ciążowych.

Hormon beta-hCG i jego rola w diagnozowaniu ciąży

Hormon beta-hCG odgrywa ważną rolę w rozpoznaniu i monitorowaniu ciąży. Jest to hormon produkowany przez rozwijający się zarodek, a następnie przez łożysko, i jego obecność oraz poziom we krwi lub moczu kobiety są podstawą większości testów ciążowych.

Beta-hCG stymuluje produkcję progesteronu, hormonu niezbędnego do utrzymania ciąży w pierwszych tygodniach.

Jak poziom beta-hCG wpływa na wynik testu ciążowego?

Skuteczność testów ciążowych zależy od poziomu tego hormonu:

• jeśli poziom beta-hCG jest wystarczająco wysoki, test ciążowy da wynik pozytywny, co wskazuje na ciążę.
• jeśli poziom beta-hCG jest zbyt niski, test ciążowy może dać wynik negatywny, nawet jeśli kobieta jest w ciąży (zbyt wczesne wykonanie testu, przed wystarczającym wzrostem poziomu beta-hCG, jest najczęstszą przyczyną wyniku fałszywie negatywnego).

Poziom beta-hCG wzrasta najszybciej w pierwszych tygodniach ciąży. Najwyższy poziom osiąga między 8. a 11. tygodniem ciąży, a następnie zaczyna stopniowo spadać.

Implantacja zarodka a produkcja beta-hCG

Zagnieżdżenie zarodka, czyli implantacja, to istotny moment w rozwoju ciąży. To właśnie wtedy rozpoczyna się produkcja hormonu beta-hCG, który jest wykrywany przez testy ciążowe.

W trakcie zapłodnienia dochodzi do połączenia komórki jajowej z plemnikiem. Tak powstała zygota zaczyna się dzielić, tworząc blastocystę. Blastocysta zagnieżdża się w ścianie macicy, czyli endometrium. To właśnie ten moment nazywamy implantacją. Po zagnieżdżeniu, trofoblast (zewnętrzna warstwa blastocysty) zaczyna produkować beta-hCG. Hormon ten stymuluje ciałko żółte w jajniku do produkcji progesteronu, który jest niezbędny do utrzymania ciąży.

Zobacz także

Zgłoszenie urodzenia dziecka krok po kroku

Fałszywe wyniki testów ciążowych – przyczyny i zapobieganie

Zarówno wynik fałszywie dodatni, jak i fałszywie ujemny testu ciążowego może być przyczyną niepotrzebnego stresu i niepokoju. Warto więc wiedzieć, jakie są przyczyny takich sytuacji i jak im zapobiegać.

Fałszywie ujemny wynik testu ciążowego – dlaczego się zdarza?

Sytuacja, w której test wskazuje brak ciąży, podczas gdy w rzeczywistości doszło do zapłodnienia, może być spowodowana kilkoma czynnikami.

Najczęstsza przyczyna fałszywie ujemnego wyniku to zbyt wczesne wykonanie testu. Zanim poziom hCG osiągnie wystarczające stężenie, test może nie wykryć ciąży. Powtórzmy zatem: zaleca się wykonanie testu najwcześniej w dniu spodziewanej miesiączki lub kilka dni po nim.

Inne przyczyny fałszywie ujemnego testu ciążowego to:

• nieprawidłowe stężenie moczu – zbyt duża ilość wypitych płynów może rozcieńczyć mocz i obniżyć poziom hCG, co może wpłynąć na wynik testu,
• ciąża pozamaciczna – w niektórych przypadkach ciąży pozamacicznej poziom hCG może być niższy niż w przypadku prawidłowej ciąży, co może utrudnić wykrycie ciąży tradycyjnym testem,
• nieprawidłowo wykonany test – podobnie jak w przypadku wyniku fałszywie dodatniego, nieprawidłowe przechowywanie testu, przeterminowany test, zbyt wczesne odczytanie wyniku lub nieprawidłowe pobranie próbki moczu może wpłynąć na wynik,
• problemy zdrowotne – niektóre problemy zdrowotne, np. choroby nerek lub niektóre leki, mogą wpływać na poziom hCG i dawać fałszywie ujemny wynik.

Jeśli podejrzewasz, że możesz być w ciąży, a test dał wynik negatywny, warto powtórzyć test po kilku dniach. Skonsultuj się też z lekarzem, który może zlecić badanie krwi na poziom hCG.

Fałszywie dodatni wynik testu ciążowego – co może go powodować?

Fałszywie dodatni wynik testu ciążowego, czyli taki, który wskazuje ciążę, mimo że kobieta w ciąży nie jest, zdarza się stosunkowo rzadko.

Możliwe przyczyny fałszywie dodatniego wyniku ciążowego:

• torbiele na jajnikach – niektóre rodzaje torbieli na jajnikach mogą produkować hCG,
• choroby nowotworowe –  niektóre nowotwory, m.in. rak trofoblastyczny (choroba, w której komórki łożyska rosną w sposób niekontrolowany) lub niektóre nowotwory jajnika, również produkują hCG.
• choroby przysadki mózgowej – w rzadkich przypadkach, choroby przysadki mózgowej mogą prowadzić do podwyższonego poziomu hCG,
• choroby nerek –  problemy z nerkami mogą utrudniać usuwanie hCG z organizmu,
• menopauza – w okresie menopauzy poziom hormonów może być zmienny, co czasami może prowadzić do fałszywie dodatniego wyniku testu ciążowego.

Czy leki i choroby mogą wpływać na wynik testu ciążowego?

Warto wiedzieć, że niektóre leki, szczególnie te stosowane w leczeniu niepłodności, mogą zawierać hormon hCG, który jest wykrywany przez testy ciążowe. Przyjmowanie takich leków może prowadzić do fałszywie dodatniego wyniku. W rzadkich przypadkach również leki przeciwpsychotyczne lub leki stosowane w terapii nowotworów, mogą wpływać na poziom hCG i dawać fałszywie dodatni wynik.

Ciąża pozamaciczna a wynik testu ciążowego

Ciąża pozamaciczna, zwana również ciążą ektopową, to stan, w którym zapłodniona komórka jajowa zagnieżdża się poza jamą macicy, najczęściej w jajowodzie. Jest to stan potencjalnie zagrażający życiu kobiety i wymaga szybkiej interwencji medycznej.

Czy test ciążowy wykryje ciążę pozamaciczną?

W przypadku ciąży pozamacicznej, test ciążowy zazwyczaj da wynik pozytywny, ponieważ zarodek, choć zagnieżdżony poza macicą, nadal produkuje beta-hCG.

Jakie objawy mogą wskazywać na ciążę pozamaciczną?

Objawy ciąży pozamacicznej mogą być różne, ale najczęściej występują:

• ból brzucha – zazwyczaj jednostronny, ostry lub kłujący ból w podbrzuszu,
• krwawienie z dróg rodnych – plamienie lub krwawienie podobne do miesiączki, ale często o innym charakterze,
• zawroty głowy i omdlenia – przypadku pęknięcia jajowodu i krwawienia wewnętrznego mogą wystąpić zawroty głowy i omdlenia.

Co zrobić w przypadku podejrzenia ciąży pozamacicznej?

W przypadku podejrzenia ciąży pozamacicznej, konieczne jest wykonanie USG przezpochwowego i innych badań diagnostycznych.

Bibliografia

• M. Lachowicz, Co należy wiedzieć o testach ciążowych i owulacyjnych?, Aptekarz Polski, Naczelna Izba Aptekarska 2020, nr 166, s. 34-39.
• M. Olczyk, L. Bułaś, A. Konieczny, Diagnostyczne testy medyczne w praktyce farmaceutycznej, Farmacja Polska 2010, 66(5), s. 355-368.
• A. Głodek i in., Ludzka gonadotropina kosmówkowa – znany hormon o nieznanych funkcjach, Ginekologia Polska 2012, 83, s. 766-771.