Próchnica butelkowa – jak ją rozpoznać i zapobiegać?
Z tego artykułu dowiesz się:
Rodzice noworodków otrzymują mnóstwo informacji o przewijaniu, karmieniu czy noszeniu dziecka. Gdy tylko oswoją się z nowymi obowiązkami, przychodzi czas na kolejne wyzwanie – pielęgnację jamy ustnej. Brak higieny zębów mlecznych ma swoje konsekwencje m.in. w występowaniu próchnicy butelkowej. Wyjaśniamy, na czym polega ta dolegliwość, jak ją rozpoznać i jakie dobre nawyki można wprowadzić, aby nie dopuścić do powstania próchnicy początkowej u dzieci.
Na czym polega próchnica butelkowa?
Próchnica butelkowa powstaje w wyniku długotrwałego kontaktu zębów z napojami zawierającymi cukry – mlekiem modyfikowanym, sokami owocowymi, herbatkami słodzonymi czy nawet naturalnym mlekiem matki, jeśli dziecko często zasypia z piersią lub butelką w ustach.
Pod wpływem cukrów zawartych w płynach bakterie w jamie ustnej produkują kwasy, które stopniowo niszczą szkliwo. Ponieważ w zębach mlecznych jest ono cieńsze i słabiej zmineralizowane – próchnica butelkowa rozwija się w nich bardzo szybko. Dlatego tak ważne jest, by nie zwlekać z dbaniem o zęby mleczne i nie bagatelizować ich roli, tylko dlatego, że są tymczasowe.
Próchnica butelkowa – jak wygląda?
Początkowo próchnica butelkowa objawia się niewinnie – w postaci białych, kredowatych plam na powierzchni siekaczy górnych. To pierwsze oznaki demineralizacji szkliwa. Jeśli w tym momencie nie zostaną podjęte odpowiednie działania, plamy ciemnieją, zmieniając się w brązowe lub czarne ubytki. Czarne zęby u dziecka to objaw zaawansowanej próchnicy. Często rozwija się stopniowo, dlatego regularna kontrola stanu uzębienia pozwala na wczesne wykrycie zmian.
Aby ich nie przeoczyć, warto wiedzieć, gdzie najczęściej rozwija się próchnica butelkowa. Rodzic szczególną uwagę powinien poświęcić na obserwację górnych siekaczy (zwłaszcza od strony wargowej) oraz zębów trzonowych. Próchnica wczesnego dzieciństwa rzadziej atakuje dolne siekacze, gdyż są one chronione przez język i ślinę.
Próchnica wiąże się z bólem, dlatego dziecko również może dawać nam sygnały takie jak płaczliwość i niechęć do gryzienia pokarmu.
Jakie są skutki próchnicy butelkowej?
Próchnica zębów mlecznych, szczególnie gdy jest ona zaawansowana, może negatywnie wpłynąć na funkcjonowanie narządów wewnętrznych młodego człowieka, a także znacznie osłabiać jego układ odpornościowy. Dziecko, które wciąż komunikuje się z rodzicem głównie przez płacz i emocje, może mieć problemy z zasypianiem i znalezieniem ukojenia. Pogorszeniu może ulec również jedzenie – ból i nadwrażliwość w jamie ustnej może powodować niechęć do spożywania twardych pokarmów i zwiększoną potrzebę ssania mleka.
Nieleczona próchnica butelkowa może przyczynić się do utraty zęba, a to może mieć wpływ na sposób gryzienia oraz mowę dziecka. Przedwczesna ekstrakcja zębów mlecznych może prowadzić do nieprawidłowego wyrzynania się zębów stałych, zwiększając ryzyko wad zgryzu w przyszłości.
Jak zapobiegać próchnicy butelkowej?
Właściwa pielęgnacja zębów mlecznych pozwala uniknąć wczesnej próchnicy u dziecka, a także uczy je dobrych nawyków poprzez obserwację rodzica oraz codzienną rutynę.
Oto najważniejsze zasady, które pomogą zapobiec próchnicy butelkowej:
✔ Unikaj zasypiania z butelką – jeśli dziecko potrzebuje uspokojenia przed snem, najlepiej podać mu wodę zamiast mleka czy słodkich napojów.
✔ Dbaj o higienę jamy ustnej od pierwszych dni – już przed pojawieniem się pierwszych zębów warto przemywać dziąsła dziecka zwilżoną gazą lub silikonową szczoteczką. Gdy pojawią się pierwsze zęby, należy myć je dwa razy dziennie pastą z fluorem dostosowaną do wieku.
✔ Ogranicz cukry w diecie – unikanie słodzonych napojów i częste podawanie wody zapobiega tworzeniu się środowiska sprzyjającego próchnicy.
✔ Regularne wizyty u dentysty – pierwsza wizyta u stomatologa powinna odbyć się nie później niż w 12. miesiącu życia dziecka. Warto zaplanować ją jeszcze przed pojawieniem się problemów, aby oswoić malucha z gabinetem.
Profilaktyka próchnicy butelkowej nie jest skomplikowana, ale wymaga konsekwencji i cierpliwości. Regularna higiena i wizyty u stomatologa zaowocują zdrowym uśmiechem dziecka w przyszłości. Warto skorzystać z pomocy specjalistów, którzy zajmują się profilaktyką i leczeniem próchnicy butelkowej. Rodzicom i dzieciom z Warszawy polecamy Studio Stomatologii Powiśle – miejsce, gdzie najmłodsi pacjenci mogą liczyć na profesjonalną i przyjazną opiekę.
