Połóg. Co to jest?
Z tego artykułu dowiesz się:
Połóg wiele kobiet wspomina źle. Ale o tym nie mówi, bo to od dawna temat tabu. W centrum uwagi jest nowo narodzone dziecko, a o samopoczucie kobiety mało kto pyta. A tymczasem połóg to jeden z najtrudniejszych okresów w życiu młodej mamy. Czym właściwie jest?
Połóg – co to jest?
Z punktu widzenia medycznego połóg to czas, kiedy macica oczyszcza się i wraca do swojej normalnej wielkości. Wtedy też pełną parą rusza laktacja i zachodzi wiele zmian w układzie hormonalnym.
→ Przeczytaj również: Ile trwa połóg?
Pierwsze dni po porodzie to psychiczny i fizyczny rollercoaster. Kiedy opadną pierwsze emocje, następuje proza życia. Młoda mama zajmuje się dzieckiem, ale sama musi też mierzyć się z potwornym zmęczeniem i bólem (np. związanym z pęknięciem, nacięciem lub gojeniem się rany po cesarskim cięciu). Do tego dochodzi krwawienie po porodzie, które trwa kilka tygodni!
Nie zapominajmy też o emocjach, których doświadcza młoda mama. Radość z narodzin dziecka przeplata się z wieloma obawami. Trzeba wiele rzeczy przeorganizować i zmienić, wreszcie: konieczne jest odnalezienie się w nowej roli.
Połóg to rozpoczęcie macierzyńskiej podróży, czas regeneracji, narodzin miłości i tkania więzi z noworodkiem
– mówi Zuzanna Kołacz-Kordzińska, doula, istruktorka hipnoporodu, pedagożka i autorka książki „Połóg. Pierwszy rok życia rodzica” (wyd. Natuli).
→ To może Cię zainteresować: VBAC. Kiedy poród naturalny po cesarskim cięciu jest możliwy?
Typowe objawy połogu
Skurcze macicy
Kiedy wydalone zostanie łożysko, organizm otrzymuje sygnał, by macica powróciła do pierwotnego położenia, wielkości, kształtu i stanu. Zahamowane zostaje działanie gonadotropiny łożyskowej, laktogenu łożyskowego, gestagenów i estrogenów. Wzrasta natomiast produkcja prolaktyny, która rozpocząć karmienie piersią, a także endorfin, które pozwalają zapomnieć o bólu i doświadczyć radości z nowo narodzonego dziecka. Niestety, poziom tych ostatnich dość gwałtownie spada kilka dni po porodzie, co prowadzi do wahań nastroju (tzw. baby blues).
→ Przeczytaj także: O połogu od strony emocji wciąż mówimy za mało
Zmniejsza się też ukrwienie mięśnia macicy. Cały ten proces kobieta odczuwa dość boleśnie w postaci skurczów (przypominają te odczuwane w czasie miesiączki), które nasilają się w czasie karmienia piersią (a to dlatego, że przystawienie dziecka do piersi wyzwala wyrzut oksytocyny, która uruchamia wypływ mleka, ale i skurcze macicy). Pamiętaj jednak, że im szybciej macica wróci do swojego pierwotnego rozmiaru, tym szybciej dolegliwości miną.
Odchody połogowe
To kolejna z ciemnych stron połogu, ale niezbędna, by powrócić do formy. Wydzielanie odchodów połogowych to jeden z elementów oczyszczania się macicy. Na początku jest ich dużo, ale po kilku tygodniach wydzielina staje się różowawa, potem brązowa. Całkowicie ustępuje ok. 5-6 tygodni po porodzie.
Kobietom po porodzie zaleca się sprawdzanie, jak wyglądają odchody połogowe. Trzeba zwracać uwagę na ich objętość, zapach i kolor. Zaniepokoić powinien ich nieprzyjemny, lekko zgniły zapach, malinowe zabarwienie oraz zupełny zanik odchodów połogowych.
Nadmierne pocenie się
W połogu młode mamy intensywnie się pocą, zwłaszcza w nocy. Ma to związek z huśtawką hormonalną oraz usuwaniem nadmiaru wody z organizmu. Ale spokojnie: ten nieprzyjemny objaw dość szybko ustępuje. Jeśli jednak będzie się nasilał, konieczne jest zbadanie poziomu hormonów tarczycy.
→ Przeczytaj również: Macierzyństwo bezpowrotnie zmienia dotychczasową rzeczywistość [wywiad]
Połóg: czas trwania
Okres połogu w teorii trwa 6 tygodni. Jest to jednak data umowna, bo niektóre kobiety do formy wracają już po 3 tygodniach, inne potrzebują na to więcej czasu. I nie ma w tym nic złego, o ile nie dzieje się nic niepokojącego. W połogu bowiem młoda mama musi zachować szczególną czujność.
Niepokojące objawy w połogu to:
- znaczne nasilenie krwawienia,
- silne krwawienie z pochwy po ustąpieniu odchodów połogowych,
- gorączka, dreszcze,
- pieczenie i ból przy oddawaniu moczu,
- obrzęk, zaczerwienienie i tkliwość gruczołów sutkowych (zwłaszcza jeśli towarzyszy temu gorączka),
- bolesny obrzęk sromu,
- zatrzymanie odchodów połogowych (ok. tygodnia po porodzie),
- infekcja rany po cesarskim cięciu.
Pojawienie się tych objawów powinno skłonić nas do kontaktu z położną lub ginekologiem. Z wizytą u specjalisty nie należy zwlekać zwłaszcza wtedy, gdy w kilka dni po porodzie pojawi się gorączka lub ustanie krwawienie. Mogą to być pierwsze objawy infekcji połogowej. Czynniki ryzyka z nią związane to m.in. anemia, połóg po cesarce, duża ilość badań podczas porodu, poród kleszczowy.
→ Przeczytaj również: Depresja poporodowa. Daj sobie pomóc!
Czego nie wolno po porodzie naturalnym i po cesarskim cięciu?
W czasie połogu nie zaleca się kąpieli w wannie. Zdecydowanie lepiej jest brać prysznic, używając delikatnych środków myjących. Niewskazane jest sięganie po gąbki i myjki, które są siedliskiem bakterii. Do oczyszczania krocza i rany po cesarskim cięciu najlepiej jest używać przeznaczonego do tego celu ręcznika, który należy codziennie wymieniać, lub papierowych ręczników.
W trakcie połogu zakazane jest używanie tamponów i kubeczków menstruacyjnych. Wolno stosować jedynie bawełniane i bezzapachowe podpaski. Staraj się też nosić lekkie i przewiewne ubrania.
W połogu zadbaj o swój komfort i wygodę. To nie jest łatwe, zwłaszcza że dopiero uczymy się opieki nad niemowlęciem i musimy odnaleźć się w nowej roli, jednak jest konieczne, jeśli chcemy szybciej wrócić do pełni sił. Bezpośrednio po porodzie opiekę nad noworodkiem może przejąć tata, który również potrzebuje nawiązać z dzieckiem więź. To bardzo ważne, a nam – kobietom – daje szansę na wytchnienie i odpoczynek.
Staraj się też zadbać o swoją psychikę, pozwalając doświadczać wszystkich emocji: radości, smutku, lęku, euforii. Odłóż na później sprawy, które mogą poczekać. I nie bój się prosić o pomoc. Zadbaj też o swoje granice. Jeśli nie czujesz się na siłach, by przyjmować gości, którzy chcą zobaczyć maleństwo, masz prawo odmówić. Na spotkania w rodzinnym gronie przyjdzie jeszcze czas.
W połogu liczy się matka i dziecko. To czas bardzo trudny, wiele kobiet uważa, że trudniejszy nawet niż sam poród. Nie wolno go bagatelizować. Trzeba dać sobie czas i pozwolić organizmowi wrócić do formy.
Pozwólmy emocjom przepływać przez nasze ciało, dajmy sobie czas, a także szansę na to, aby inni o nas zadbali. Dużo odpoczywajmy, odsuńmy na bok domowe obowiązki i skupmy się na sobie oraz dziecku. Jedzmy smacznie i pożywnie, pijmy dużo wody. Otoczmy się ludźmi, którzy pozytywnie wpływają na nasze samopoczucie. I najważniejsze – bądźmy dla siebie łagodne i cierpliwe
– podsumowuje Zuzanna Kołacz-Kordzińska.
