Masaż Shantala. Jak go wykonać?
Z tego artykułu dowiesz się:
Masaż Shantala. Co to jest?
Wieloletnie badania nad kulturami różnych narodów wykazały, że w społeczeństwach, w których dzieci są regularnie masowane, przytulane, noszone na rękach i karmione piersią, dorośli są mniej nerwowi, gwałtowni i agresywni. Wykazują też większa chęć do współpracy i są bardziej skłonni do okazywania współczucia. Nie bez powodu zresztą na oddziałach położniczych tak dużą wagę przywiązuje się do kontaktu „skóra do skóry„.
Masaż Shantala jest starożytną techniką masażu niemowląt oraz dzieci, do dziś praktykowaną m.in. w Stanach Zjednoczonych, Kanadzie i w Europie.
Sama tradycja masowania noworodka pochodzi jednak z Indii. To właśnie tam, a konkretnie w Kalkucie, francuski położnik Fryderyk Leboyer w 1976 r. spotkał częściowo sparaliżowaną młodą kobietę, która masowała swoje dziecko, siedząc na ulicy. Europejczyk był oczarowany powagą, miłością i oddaniem, z jakim Shantala dotykała swoje dziecko. Za jej zgodą udokumentował ten akt i wskazując na jego zalety, wprowadził na europejski grunt.
Stało to w opozycjo do panującego w latach 80. XX wieku „zimnego wychowania”, kiedy to dążono do szybkiego usamodzielniania się dzieci. Kobiety namawiano do rezygnacji z karmienia piersią, ostrzegano przed spaniem z dzieckiem i jego noszeniem. Zalecano też, by nadmiernie nie okazywać dziecku uczuć.
Masaż Shantali był czymś zupełnie innym i idealnie wpisywał się w kiełkujący nurt rodzicielstwa bliskości.
Jakie niesie ze sobą korzyści?
Masaż metodą Shantala niesie ze sobą wiele korzyści dla dziecka:
- uspokaja i wycisza,
- pomaga w uregulowaniu snu,
- poprawia trawienie (m.in. zmniejsza objawy kolki niemowlęcej)
- podnosi świadomość własnego ciała,
- daje poczucie bezpieczeństwa,
- poprawia więź z rodzicem,
- podnosi odporność organizmu,
- stymuluje układ hormonalny i prawidłowy rozwój psychoruchowy.
Regularne wykonywanie masażu Shantala jest też dobre dla rodziców:
- zmniejsza ryzyko pojawienia się depresji poporodowej u mam,
- buduje pewność i wiarę w umiejętność opieki nad dzieckiem,
- uspokaja,
- poprawia więź z dzieckiem,
- pomaga zrozumieć dziecko.
Dotyk ma też korzyści medyczne. Skóra to największy narząd ludzkiego ciała, bardzo bogaty w zakończenia nerwowe. W kluczowym czasie przejścia, kiedy noworodek wchodzi na świat, oddech jest często bardzo nieregularny; głaskanie stymuluje dziecko do bardziej rytmicznego oddechu
– w książce „Księga Rodzicielstwa Bliskości” piszą William i Martha Sears’owie.
Masaż dziecka metodą Shantala ma też duże znaczenie dla wcześniaków. Przyczynia się do poprawy wyników testów rozwoju psychoruchowego, orientacji oraz wspomaga przyrost wagi na skutek lepszego wchłaniania i przyswajania wartości odżywczych z pokarmu. W badaniach wykazano również, że wcześniaki regularnie masowane opuszczają szpital kilka wcześniej niż dzieci urodzone przedwcześnie, u których nie stosowano terapeutycznego dotyku.
Masaż Shantala. Jak wykonać?
Technika wykonywania masażu jest bardzo prosta do nauczenia. Po krótkim przeszkoleniu przez instruktora, np. podczas zajęć w szkole rodzenia, każdy rodzic może samodzielnie masować swoje dziecko w domu. Nie ma ograniczeń wiekowych od kiedy i do kiedy można go wykonywać.
Pamiętaj:
- Dziecko powinno być ubrane wyłącznie w pieluszkę, więc trzeba zadbać o odpowiednią temperaturę w pomieszczeniu.
- Olejek używany do masażu również powinien być nieco rozgrzany.
- Nie masuj dziecka bezpośrednio po karmieniu (odczekaj co najmniej dwie godziny).
- Masaż wykonuj w tradycyjnie ustalonej kolejności: klatka piersiowa, ramiona, przedramiona, dłonie, brzuch, uda, podudzia i stopy, brzuch, grzbiet i twarz.
- Masaż brzuszka noworodka wykonuj dwukrotnie w ciągu dnia: przed śniadaniem oraz wieczorem przed kąpielą.
- Po masażu wykąp dziecko.
- Wykonując masaż, usiądź bezpośrednio na ziemi, z wyprostowanymi nogami i prostymi plecami. Masowania na stojąco dziecka leżącego na stole pozbawia go zasadniczej energii i pozytywnych efektów.
- Masaż nie powinien trwać zbyt długo, maksymalnie 5 minut.
- Przed rozpoczęciem masażu nawiąż z dzieckiem kontakt wzrokowy i emocjonalny.
- Jeśli dziecko jest niespokojne i płacze, zaprzestań masowania.
Jak masować brzuszek noworodka?
- Rozmasuj dużą ilość olejku na dłoniach, na wewnętrznej i zewnętrznej stronie.
- Połóż dziecko na macie lub kocu (zabezpiecz go nieprzemakalnym podkładem). Główka niemowlęcia powinna być przy stopach rodzica.
- Powolnymi, ale zdecydowanymi ruchami masuj jednocześnie dwa boki od klatki piersiowej w kierunku podbrzusza.
- Przesuń ręce na krzyż po brzuchu: od szyi po prawej strony do podbrzusza po lewej i na odwrót.
- Każdy ruch powtarzaj wielokrotnie, co najmniej trzy razy: pierwszy, by dziecko się z nim zapoznało, drugi jako faktyczny masaż i trzeci, aby go zapamiętało.
- Ułóż dziecko na boku. Lewą ręką chwyć nadgarstek dziecka, prawą otocz jego ramię i masuj je kolistymi ruchami, przesuwając się w kierunku prawej ręki. Kiedy dotrzesz do nadgarstka, lewą ręką opuść dłoń dziecka i rozpocznij masaż ramienia od obojczyka.
- Masuj też dłoń dziecka. Ruch wykonuj kciukiem po wewnętrznej stronie dłoni.
Główną techniką w masażu Shantala dla niemowląt jest głaskanie. Dotyk jest bardzo delikatny, powolny, rytmiczny. Pamiętaj, by nie odrywać dłoni od ciała dziecka!
I choć o masażu tego rodzaju mówi się najczęściej w kontekście noworodków i niemowląt, warto pamiętać, że przynosi też efekty u starszych dzieci, również z chorobami przewlekłymi i zaburzeniami:
- u dzieci z astmą poprawia szczytowy przepływ powietrza (peak air flow),
- u małych pacjentów z mózgowym porażeniem dziecięcym oraz zespołem Downa poprawia napięcie mięśniowe oraz małą i dużą motorykę)
- uspokaja dzieci z zespołem nadpobudliwości psychoruchowej (ADHD),
- zmniejsza awersję do dotyku u dzieci z autyzmem,
- pozytywnie wpływa na rozwój psychiczny dzieci z płodowym zespołem alkoholowym (FAS).
