Urlop ojcowski: na jakich warunkach przysługuje?
Z tego artykułu dowiesz się:
Urlop ojcowski a urlop macierzyński i rodzicielski
Urlop ojcowski, jak sama nazwa wskazuje, jest wyłącznym i samodzielnym prawem ojca niezależnym od uprawnień matki dziecka. To okazja do pomocy w opiece nad niemowlakiem przebywającej na macierzyńskim partnerce lub możliwość bycia z rodziną w komplecie.
→ Przeczytaj również: Opieka na dziecko. Ile dni?
Może być wykorzystany niezależnie od korzystania z podobnego uprawnienia przez matkę dziecka, a więc zarówno w tym samym czasie, co urlop macierzyński, ale też wtedy, gdy matka dziecka nie korzysta już z macierzyńskiego (jego wymiar to obecnie 20 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie) lub w ogóle nie pracuje.
Warto też pamiętać, że ojcowie mają też możliwość skorzystania z urlopu rodzicielskiego, którego wymiar w 2024 r. wynosi: 41 tygodnie (w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie) lub 43 tygodnie (w przypadku porodu mnogiego).
Urlopem tym rodzice mogą się dzielić, jednak każdemu z pracowników – rodziców dziecka przysługuje wyłączne prawo do 9 tygodni urlopu rodzicielskiego z całego wymiaru urlopu. Prawa tego nie można przenieść na drugiego z pracowników – rodziców dziecka.
→ Przeczytaj również: Ile trwa urlop macierzyński?
Wymiar urlopu ojcowskiego
Urlop tacierzyński (urlop tatusiowy, bo i tak w mowie potocznej bywa nazywany) udzielany jest na 2 tygodnie. Może być wykorzystany jednorazowo albo w 2 częściach, z których żadna nie może być krótsza niż tydzień.
Udziela się go na wniosek pracownika, który powinien być złożony nie później niż 7 dni przed rozpoczęciem korzystania z urlopu.
W trakcie urlopu ojcowskiego mężczyźnie przysługują podobne przywileje jak kobiecie przebywającej na urlopie macierzyńskim.
Tak jak matka dziecka, ojciec również jest prawnie chroniony przed wypowiedzeniem bądź rozwiązaniem stosunku pracy podczas jego nieobecności i po powrocie (wyjątkiem jest rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika (tzw. zwolnienie dyscyplinarne) oraz w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy).
→ Przeczytaj również: Wypalenie rodzicielskie pojawia się wtedy, gdy zapominamy o swoich potrzebach
Urlop ojcowski. Ile na wykorzystanie?
Należy skorzystać z urlopu ojcowskiego do ukończenia przez dziecko 12. miesiąca życia albo do upływu 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia orzekającego przysposobienie dziecka i nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 14. roku życia.
Jeśli więc w 1. roku życia dziecka nie skorzystamy z prawa do urlopu ojcowskiego, ten przepada.
Urlop ojcowski. Ile płatny?
Urlop ojcowski wiąże się z możliwością pobierania zasiłku macierzyńskiego, który wynosi 100% podstawy wymiaru zasiłku. By się o niego ubiegać, trzeba złożyć do pracodawcy lub ZUS-u:
- skrócony odpis aktu urodzenia dziecka (lub postanowienie sądu o przysposobieniu dziecka),
- oświadczenie, że zasiłek macierzyński za okres urlopu ojcowskiego nie został jeszcze pobrany (np. z innego tytułu),
- zaświadczenie płatnika składek na druku ZUS Z-3 (jeśli ubezpieczony jest pracownikiem).
Uwaga: podczas tworzenia tego wpisu staraliśmy się weryfikować wszystkie informacje. Mimo to zachęcamy do zapoznania się z innymi wiarygodnymi źródłami i dokonania ich oceny.
Podstawa prawna
- Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 2023 r. poz. 1465);
- Rozporządzenie Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z dnia 8 maja 2023 r. w sprawie wniosków dotyczących uprawnień pracowników związanych z rodzicielstwem oraz dokumentów dołączanych do takich wniosków (Dz. U. z 2023 r. poz. 937)
- Ustawa z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2022 r. poz. 1732, ze. zm.).
